La kreinto de la horloĝo Jens Olsen naskiĝis la 27-an de julio 1872 en la jutlanda urbo Ribe. Kvankam lia infana hejmo estis modesta restis tie bona kaj gaja etoso. Oni ŝatis laŭtlegi dum oni faris alian laboron kaj vespere oni finis la tagon per kantoj kaj ludoj.
Jen Olsen frekventis la Burĝan Lernejon. Li montris specialajn talentojn por matematiko, fiziko kaj aritemetiko. Jam de siaj infanjaroj li pripensis iĝi horloĝisto, sed lia patro trovis alian okupon por li ĉe fajna meĥanisto. Dum sia metia lerno-tempo ĉe li, Jens olsen leĝis ĉion pri meĥanismo de horloĝoj kaj iom post iom ankaŭ legis pri astronomio. Jens iĝis bona meĥanisto.
En la jaro 1897, post la akiro de sia metiista atesto, li kiel ’vaganta metiisto’ la tiel nomat ’Naver’ vojaĝis eksterlanden.
Li laboris i.a. en Germanio en la urbo Strasburgo, kie li profunden studis la astronomian horloĝon en la katedralo. Li rakontis al siaj amikoj, ke la permisita tempo de vizito en la katedralo ne estis sufiĉa por li. Tial li kaŝis sin en iu angulo kaj atendis ĝis kiam la aliaj vizitantoj esti for, kaj ĉio estis trankvila. Poste li profunde studis ĉiujn detalojn de la horloĝo. Li ne intencis kopii ĝin sed li nur konstatis, ke lia astronomia horloĝo almenaŭ ne estu tia.
Daŭre li vojaĝis al Svislando, kie li ŝanĝis metion kaj nun laboris kiel horloĝisto. Ne nur en la universitato, sed ankau en la biblioteko li estis taga gasto. Multe li studis. Tamen povis ankaŭ okazi , ke li partoprenis en la kunvenoj kune kun siaj amikoj kaj tiam li estis la plej gaja el ĉiuj. Post liaj laborjaroj en Svislando li vojaĝis al Parizo kaj tie laboris dum 1½ jaroj i.a. li spertis la mondon ekspozicion en la jaro 1900.
Li finis sian ĉirkaŭvojaĝon per kelk’ monata restado en Londono.
Lia restado eksterlande daŭris 5 jarojn.
Revenante al Kopenhago li edziĝis kune kun Sofie Krøldrup. La geedza paro loĝis en Hallingsgade 8. La domo estis posedaĵo de lia edzino. En la domo li starigis sian propran entrprenon, sed li tamen laboris ĉe Cornelius Knudsen kiel ĉefo.
Dum jaroj krom sia taga laboro li profundigis sin en elkalkulaĵoj de sia infana revo : la astronomia horloĝo. Preskaŭ 50 jaroj pasis de lia vivo, sed fine la prikalkulaĵoj estis pretaj. Li montris la planojn al la astronomo, Profesoro Elis Strömgren, kiu aprobis ĉion. Por efektivigi la planojn, oni ankaŭ devis havi monon kaj tial oni kreis fonduson, kies celo esti havigi tiun.
Multaj elstarj personoj elektiĝis kiel estraranoj de la fonduso, precipe tiuj, kiuj havis altan influon diversloke. Malgraŭ tio pasis ankoraŭ 20 jarojn antaŭ ol la fonduso atingis la deciditan sumon. Por la konstruado de la horloĝo oni proksimume kalkulis 125,000 kronojn.
La fonduso turnis sin al institucioj kaj aliaj fondusoj petante ekonomian helpon ; ekzemple al la Societo de metiistoj kaj al Rask-Örsted fonduso. Pro la kolektita mono Jen Olsen kun la helpanto, Inĝeniero Axel Flint faris la lastajn detalajn laboro-desegnaĵojn.
La 8-an de decmbro 1943 Jens rakontis en la Societo de Metiistoj pri siaj horloĝaj planoj. De la Metiistaj Societoj en Kopenhago kaj de la provincoj, kaj de la Dana societo de Fabrikantoj venis grandaj mondonacoj.
En la jaro 1944 oni faris kontrakton inter Jens Olsen kaj la fonduso. Finfine povis la preskaŭ 70 jaraĝa Jens komenci la konstruon de sia horloĝo. Bedaŭrinde li ne vidis sian verkon fine konstruita. Li mortis la 17-an de novembro 1945. Lia plej proksima kunhelpanto Otto Mortensen daŭrigis la laboron. Li estis la sola, kiu okupis sin plentempe pri la horloĝa konstruado.
Konstrui horloĝon estas multekosta afero, kaj tial la sumo de 125,000 kronoj ne sufiĉis. Kiam la horloĝo finfine estis konstruita en 1955 la horloĝa komiteo jam elspezis 700,000 kronojn.
En la jaro 1944 la fonduso decidis, ke necesis trovi kompetentajn personojn por prizorgi la plej belan enkadrigon de la horloĝo. Komision iniciatis oficialan konkuradon. Dana arkitekto Gunnar Bilmann Petersen helpe de skulptisto Mogens Bøggild gajnis la konkuron.
La astronomia horloĝo montras ne nur ordinaran tempon sed ankaŭ diversajn tempon de astronomia intereso. La horloĝo montras mezeŭropan tempon, mezsuntempon, la veran suntempon kaj tempojn de sunleviĝo kaj sunsubiro. Plie estas kalendaro kiu montras la diversajn lunfazojn kaj la orbitan iron de la grandaj astroj. Ĝi ankaŭ montras la jaron, monaton, tagon kaj daton.
La horloĝo staras sur soklo de granito en vitrino. La skeleto de la vitrino estas farita el senrusta ŝtalo. En la soklo troviĝas kanaloj por risortŝnuroj kaj lokoj por ĝiaj peziloj. Plie troviĝas ankaŭ kanaloj enblovi varman aeron. Per tio okazas superpremo en la vitrino kaj tiu malebligas, ke la polvo enpenetras difektante la genian meĥanismon.
La 13-an de decembro 1955 la reĝo Frederiko la 9-an ekfunkciigis la horloĝon.
Ĉe la jenaj ne-esperantaj ligiloj videblas i.a.video montrante la horloĝo kaj mapo ktp.
http://www.kaagaard.dk/erhverv/urmager/j_olsen/jenolsen.htm
La malantaŭo de la horloĝo.(Foto de Vikipedio)
La antaŭo de la horloĝo. ( Foto de Vikipedio)
Praktikaj informoj
Adreso:
Ved Rådhuspladsen,
Københavns Rådhus
1550 København.
Telefono: +45 33663366
La horloĝo situas en la ĉefenirejo de la urbdomo
kontraŭe de la informejo. Deĵorhoroj estas lundo, mardo,
merkredo, jaŭdo kaj vendredo ekde la 7.45-a ĝis la 17-a .
La enirbiletoj kostas 5 kronojn por infano kaj 10 kronojn por plenkreskulo.
Informfonto. (de la praktikaj informoj)
Planu la veturadon al la urbodomo per Rejseplanen (angle kaj germane)
